In september bezocht een delegatie van 25 bestuurders en strategen de steden Heidelberg van Freiburg. De lessen die we daar leerden, delen we graag via deze website. Van Pieter van der Kooij, een Nederlandse stedenbouwkundige die al ruim tien jaar in Freiburg werkt, leerden we over het duurzame nieuwbouwproject Dietenbach. Een zero-emissie-wijk op vinexformaat.
Dietenbach, een nieuw stadsdeel van 62 hectare in Freiburg, wordt ontwikkeld met een sterke focus op duurzaamheid, sociale inclusie en innovatieve stadsplanning. Het project zal uiteindelijk 1.600 woningen omvatten, die ruimte bieden aan ongeveer 3.400 inwoners. Het gebied beslaat verschillende zones, waaronder de kern met een omvang van 20 hectare en ruimte voor een schoolcampus, een bewegingspark en andere gemeenschapsvoorzieningen.
Een van de belangrijkste doelstellingen van de ontwikkeling is het creëren van een sociaal gemengd woongebied. Hiervoor wordt 50% van de woningen gesubsidieerd aangeboden. Dit zorgt voor een diverse bewonersgroep en bevordert sociale cohesie. De wijk zal bestaan uit verschillende soorten woningen, variërend van kleinere appartementsgebouwen met 5 tot 8 eenheden tot grotere gebouwen met 30 tot 40 eenheden.
De wijk wordt klimaatneuraal ontwikkeld en maakt gebruik van hernieuwbare energiebronnen, zoals industriële restwarmte en zonne-energie. Het stadsdeel moet tegen 2035 volledig klimaatneutraal zijn, wat in lijn ligt met de doelstelling van Freiburg om de CO2-uitstoot met 60% te verminderen tegen 2030. Belangrijke maatregelen om dit te bereiken zijn energie-efficiëntie in gebouwen, gebruik van groene daken en een “sponsstad”-concept, waarbij regenwater wordt opgevangen om de impact van hitte-eilanden te verminderen.
Autorreductie
Een ander belangrijk element is de autoreducerende mobiliteit. Het ontwerp van Dietenbach richt zich op het minimaliseren van autogebruik. Er zullen geen auto’s in de openbare ruimte geparkeerd mogen worden. In plaats daarvan komen er 11 parkeergarages verspreid over de wijk, met een parkeernorm van 0,5 parkeerplaatsen per wooneenheid. Fietsers krijgen prioriteit met ondergrondse fietsenstallingen in de gebouwen en er komt een tramlijn om het openbaar vervoer te integreren. Alternatieve mobiliteitsopties zoals carsharing en fietsenstallingen worden actief aangemoedigd.
De ontwikkeling van Dietenbach is niet zonder uitdagingen. Het gebied bestaat uit 450 eigendommen verdeeld over 422 percelen. De integratie van deze percelen en de samenwerking met eigenaren en landbouwers vereisten zorgvuldige coördinatie. Daarnaast is rekening gehouden met overstromingsrisico’s en geluidsoverlast door het implementeren van beschermingsmaatregelen. Hiertoe wordt een deel van de wijk opgehoogd, zodat de wijk kan dienen als spons.
Het energieconcept van Dietenbach is gericht op hernieuwbare bronnen en energie-efficiëntie. De wijk wordt aangesloten op het warmtenet van Freiburg-West, dat restwarmte uit industriële bronnen en geothermie gebruikt. Daarnaast wordt groene waterstof overwogen als mogelijke energiebron. In combinatie met gebouwen die ontworpen zijn om maximaal gebruik te maken van zonne-energie en duurzame materialen, zal de ontwikkeling bijdragen aan het minimaliseren van CO2-uitstoot.
Dietenbach wordt ontwikkeld in verschillende fasen, waarbij de eerste fase start in 2024. De eerste woningen en gemeenschapsvoorzieningen, waaronder een schoolcampus, kinderdagverblijf en buurtcentrum, zullen naar verwachting in 2025 of 2026 worden opgeleverd. De volledige ontwikkeling zal tot in de jaren 2040 doorlopen. De aanpak van Dietenbach combineert stedenbouw, duurzame ontwikkeling en sociale inclusie in een wijk die een blauwdruk biedt voor toekomstige stedelijke uitbreidingen.
Geleerde lessen
>> Het kan ook grootschalig. Dietenbach is Vauban in het groot. De stad is er van overtuigd dat dat lukt.
>> Klimaatdoelstellingen zijn de basis onder stedenbouw en zijn terug te zien in alle aspecten van het project.
>> Het is daarbij wel de vraag of de doelen kunnen worden bijgesteld. Freiburg legt de lat steeds hoger, het is spannend om te zien of dat ook op deze schaal kan.
Meer info
