Zijn minder regels de weg naar meer geluk? In het sociaal domein wordt gedacht van wel. Minder regels, en minder uitzonderingen op de regel, leidt volgens regelschrappers tot een gemakkelijkere uitvoering en daardoor tot meer geluk van inwoners.
Maar die regels en de uitzonderingen op de regels zijn er niet voor niets. We hebben ze omdat er iedereen uniek is en dus recht heeft op haar of zijn eigen unieke aanpak. Maatwerk, heet dat. En terecht, want in het sociaal domein hebben hulpvragers vaak niet slechts één probleem, maar een kluwen aan problemen die ze zelf niet meer kunnen ontwarren. En probleemkluwens ontwar je niet met standaardregels, daar heb je een maatwerkaanpak voor nodig.
Massa-maatwerk
En waarom zou dat ook niet kunnen? We bestellen onze auto zoals we hem willen, hebben eigen unieke playlists op Spotify, richten de vakantie op maat in, kortom we kunnen alles personaliseren wat we maar willen. Het internet heeft van massaproductie allang massa-maatwerk gemaakt. Met de komst van Ai wordt dat alleen maar gemakkelijker.
Daarbij, ook de overheid doet al aan massa-maatwerk. Als ik belastingaangifte doe, is dat door de Belastingdienst keurig op maat geautomatiseerd, terwijl mijn aangifte anders is dan die van u. Maar zodra de overheid geen geld mag innen, maar moet uitkeren, is het opeens ingewikkeld. Dan worden hulpvragers van loket naar loket gestuurd waar ze keer op keer moeten bewijzen dat geen baan hebben, ouder zijn van een gehandicapt kind, in armoede leven of arbeidsongeschikt zijn. Of een combinatie daarvan. Dat keer op keer uitleggen is niet alleen heel frustrerend voor de hulpvrager, het frustreert ook het sociaal domein als geheel. Want doordat het onnodig veel tijd kost, is het inefficiënt en ineffectief.
Voer regels effectief uit
Maar wat als de spelers in het sociaal domein niet zouden klagen over teveel regels, maar die regels effectiever zouden uitvoeren? Door de gegevens van hulpvragers slechts één keer te verzamelen in een persoonlijk dossier. En dat afhankelijk van de situatie up to date houden. Wat nou als op basis van dat persoonlijk hulpdossier de hulp wordt geboden waar de hulpvrager recht op heeft?
Dat is niet ingewikkeld. Dat gebeurt in andere Europese landen volop. Het vraagt slechts om eenduidige uitvoering. Om heldere regels en een heldere set van definities waarmee iemands persoonlijke situatie kan worden beschreven. Dan ontstaat een persoonlijk hulpdossier dat waarmee iemand de hulp krijgt, waar zij of hij recht op heeft. En dan kan de overheid proactief en effectief die hulp aanbieden. Dat scheelt frustratie bij de hulpvrager en in het systeem. Dat is slim massa-maatwerk in het sociaal domein.
